|
1.
PLAKA YÜKLEME TESTİ :
Belirli
yük altında zemindeki oturmanın miktarını arazide belirlemek için
yapılan yöntemdir.
Taşıma gücü ve oturmanın yerinde doğrudan
ölçülebildiği plaka yükleme deney düzeneği, zeminin üzerine oturan
rijit bir plakadan, üstte yükün uygulandığı bir ölü yükten ve bu
yükü alt plakaya aktaran bir kriko ile oturma (veya çökme) miktarını
ölçen komparatörlerden oluşmaktadır. Deney sırasında plakaya
uygulanan yük ile plakanın yapacağı oturma komparatörler ile
belirlenir. Elde edilen veriler ile yük-oturma iliskisinden zeminin
güvenle taşıyabileceği yük bulunur. Plaka yükleme deneyi, dogal
zeminlerin tasima gücünün belirlenmesinin yanı sıra günümüzde daha
çok karayolu ve hava alanlarında dolgu sıkıştırma kontrolü amacıyla
kullanılmaktadır. Plaka yükleme deneyi, üzerine çok büyük yapıların
inşa edileceği zeminler için çok güvenilir sonuçlar vermese de
özelikle dolgu yapılan zeminlerin kalitesi ve taşıma gücünün
belirlenmesinde oldukça başarılı bir deneydir. Plaka yükleme deneyi,
ilgili standartlarda DIN 18134, 1999; BS 5930, 1999; ASTM D1196,
1997; TS 5744, 1988 tanimlanmıştır. Genel olarak zeminin yapı
genişliğinin 2-3 katı derinliğe kadar homojen olduğ, örselenmemiş
zemin örneği alınamadığı veya çok güç alınabildiği durumlarda plaka
yükleme deneyine başvurulmaktadır. Plaka yükleme deneyi, kaya ortamlar üzerinde de uygulanmaktadır (Coates ve Gyenge, 1966; Gökay, 1988; Hobbs, 1975). Deneyin bazı dezavantajları da vardır. Bunlardan en önemlisi, etki derinliği problemidir. Plaka yükleme deneyinde etki derinliği, plaka çapının 2 katıyken, temellerin yük etki alanları çok büyük olduğundan homojen olmayan zeminlerde sonuçlar yanıltıcı olabilmektedir. Deney sonuçları, zeminin doğal yoğunluk ve rutubet miktarına bağlı olarak değişmektedir. Kumlu zeminlerde taşıma gücü temel boyutlarına göre değişiklik gösterdiğinden, yapılan plaka yükleme deneyi sonuçları, plaka boyutları ve temel boyutları arasındaki ölçek farkından dolayı yanıltıcı olabilir. Killi zeminlerde ise taşıma gücü temel boyutlarından bağımsız olduğu için, plaka yükleme deneyi gerçek temel için kullanılabilir fakat kısa süreli bir deney olduğu için, suya doygun kil zeminlerde oturmaya bağlı taşıma gücü hesabi yapılması uygun değildir. Plaka yükleme deney sonuçlarindan elde edilen verilere göre gerilme-oturma egrisi çizilir. Egri 10 mm oturmaya ulasincaya kadar bir kiriklik göstermeden düzgün devam ediyorsa, 10 mm oturmaya karsi gelen gerilmenin (qs) yarisi, zemin tasima gücü (qem) olarak tanimlanmaktadir. Oturma - gerilme egrisinde, kirilma gözleniyorsa, bu noktadaki plâka sinir tasima gücü, 2-3 gibi bir güvenlik sayisina bölünerek, plâka güvenli tasima gücü bulunur. Siki ve sert zeminlerde genel kayma kirilmasi olusur ve oturma - yük egrisinde kirilma noktasi belirgindir. Buna karsilik, bölgesel (yerel) kayma kirilmasinin olustugu gevsek veya yumusak zeminlerde, oturma-yük egrisinde kirilma noktasi belirgin degildir. Böyle bir durumda iki yol izlenilebilir. Birinci seçenek olarak oturma- gerilme egrisi her iki eksenin de logaritmik oldugu eksen takiminda çizilir. Oturma (log) - gerilme (log) egrisinin baslangiç ve son kisimlari dogrusal olup, bu dogrusal kisimlarin kesisme noktasi kirilma noktasini verir. Ikinci olarak da plaka çapinin % 15 ine karsilik gelen deger son tasima gücü degeri olarak alinabilmektedir. (Yildirim, 2009). 2. KUM KONİSİ DENEYİ: Kum Konisi Yöntemi Ile Arazide Sıkışmanın Kontrolü; Kum Konisi metodu, zeminlerin birim agirliklarinin yerinde tayini esasina dayanmaktadir. Bu yöntemde kullanilan kum konisinin çapi 15.24 cm (6") olup, en büyük dane boyutu 50 mm (2") ve daha küçük olan zeminler için uygundur. Birim hacim agirligi kabaca bulmak istiyorsak ve zemin yeteri kadar kohezyonlu ise uygulanabilir 10*10 cm, 15*15 cm lik alan çizilir ve derine dogru 5-10 cm inilir.Çikan malzeme tartilir Açilan çukurun küp veya prizma olmasin dikkat edilir.Seklin boyutlarina göre çukurun hacmi hesaplanir Agirlik hacme bölünürse yas birim agirlik bulunur Numunenin rutubeti bulunarak kuru birim agirlik hesaplanir. Diger bir çukur açma yönteminde ise açilan çukur birim özgül agirligi bilinen malzeme ile doldurulur Çukurdan çikan malzeme tartilir d=m/V den çukurun hacmi hesaplanir.Daha sonra çukurun hacmi ve çikan malzemenin agirligindan malzemenin birim hacim agirligi hesaplanir. 3.PROKTOR DENEYİ 4.PRESİYOMETRE DENEYİ 5.SPT DENEYİ 6.ATTABERG (LİKİT,LİMİT,PLASTİK LİMİT) DENEYLERİ 7.TEK EKSENLİ BASINÇ DENEYİ 8.ÜÇ EKSENLİ BASINÇ DENEYİ 9. KESME KUTUSU DENEYİ |
|
| ||
